Efallai eich bod yn meddwl bod angen math arbennig o berson i ddechrau busnes. Gyda'r agwedd iawn, nid oes terfyn ar yr hyn y gallwch ei gyflawni drwy fod yn fos arnoch chi eich hun.
Mae Evan Davis, cyflwynydd Dragons' Den ar y BBC, yn awgrymu mai dyma'r nodweddion personol arferol sydd gan entrepreneur:
- Hyder
- Cymhelliant
- Dyfalbarhad
- Gwydnwch
- Y gallu i weithio fel rhan o dîm
- Bod yn barod i gymryd risg
- Gweithgar
A yw hunangyflogaeth i mi?
Pam dewis Hunangyflogaeth?
Mae llawer o bobl yn gyflogedig ac maen nhw’n gweithio i bobl eraill. Mae nifer o bobl eraill yn dewis gweithio iddyn nhw eu hunain.
Efallai y byddwch chi’n dewis gweithio i chi’ch hun am y rhesymau canlynol:
- Mae gennych chi syniad gwych ar gyfer busnes rydych chi’n meddwl fydd yn llwyddo ac yn gwneud arian i chi
- Rydych chi eisiau cynllunio’ch gwaith eich hun a dydych chi ddim eisiau cael rhywun yn dweud wrthych beth i’w wneud
- Rydych chi eisiau gosod eich oriau gwaith eich hun oherwydd pethau fel gofal plant
Beth yw hunangyflogaeth?
Rydych yn hunangyflogedig os:
- Mai chi sy'n penderfynu pryd, lle a sut rydych yn gweithio
- Oes gennych fwy nag un cwsmer ar yr un pryd
- Ydych yn gwerthu nwyddau neu wasanaethau am elw
- Ydych yn cyflogi rhywun arall i'ch helpu i wneud eich gwaith
- Mai chi sy'n darparu prif gyfarpar i gyflawni'r gwaith
- Mai chi sy'n gyfrifol am gwblhau'r gwaith, hyd yn oed os oes angen treulio eich amser eich hun yn gwneud hyn
- Ydych yn cytuno ar ac yn codi pris penodol am eich gwaith
- Ydych yn rhedeg eich busnes eich hun, a'ch bod yn gyfrifol am ei lwyddiant neu fethiant, rydych yn hunangyflogedig
Beth yw'r gwahaniaeth rhwng bod yn hunangyflogedig a rhedeg busnes?
Mae gweithwyr hunangyflogedig yn gweithio iddyn nhw eu hunain. Nhw sy'n penderfynu lle a phryd maen nhw'n gweithio, ond ni fydd pawb yn rhedeg busnes.
Mae rhai gweithwyr hunangyflogedig yn cyflawni prosiectau neu gytundebau ond nid ydyn nhw o reidrwydd yn berchen ar y busnes ei hun. Mae llawer o weithwyr yn y diwydiant adeiladu, er enghraifft peintwyr, addurnwyr, plymwyr a seiri yn hunangyflogedig.
Mae rhai gweithwyr hunangyflogedig yn galw eu hunain yn 'weithwyr llawrydd' yn enwedig yn y sectorau busnes, cyllid a Thechnoleg Gwybodaeth.
Mae rhedeg eich busnes eich hun yn golygu sefydlu a/neu bod yn berchen ar gwmni sy'n gwerthu cynhyrchion neu wasanaethau. Chi sy'n penderfynu beth a sut mae pethau'n cael eu gwneud ond chi sy'n gyfrifol am ei lwyddiant.
Yn ôl Ffederasiwn Busnesau Bach Cymru, mae'r rhan fwyaf o bobl yn dewis hunangyflogaeth yn hytrach na rhedeg eu busnes eu hunain. Maen nhw'n gwneud hyn oherwydd eu bod yn meddwl mai hyn sy'n iawn iddyn nhw. (Ffederasiwn Busnesau Bach Cymru, 2018).
Yr “Economi Gìg”
Mae'r "economi gìg" yn derm a ddefnyddir i ddisgrifio rhannau o'r farchnad lafur lle mae pobl yn cael eu talu am bob "gìg" neu waith maen nhw’n ei wneud, yn hytrach na chael cyflog rheolaidd. Yn aml, mae gweithwyr yn yr "economi gìg" yn hunangyflogedig ac yn gallu gweithio'r oriau y maen nhw’n eu dewis.
Mae'r "economi gìg" yn bodoli mewn amrywiaeth o ddiwydiannau a gwasanaethau. Enghreifftiau nodweddiadol o weithwyr yr "economi gìg" fyddai gyrwyr dosbarthu bwyd a gwasanaethau tacsis.
Mantais y math hwn o waith yw nad oes rhaid i chi weithio oriau penodol. Efallai y bydd yn haws i chi jyglo gydag ymrwymiadau eraill sydd gennych.
Yr anfantais yw efallai na fyddwch yn gallu gweithio i gwmni gwahanol, sy'n golygu nad ydych mor annibynnol. Hefyd, ni fydd gennych incwm sicr.
Sut i gymryd y camau cyntaf tuag at hunangyflogaeth
Rydym i gyd wedi clywed am yr entrepreneuriaid llwyddiannus Syr Alan Sugar, Oprah Winfrey ac Anita Roddick. Ond peidiwch ag anghofio'r llu o blymwyr, siopwyr, mecanyddion, trinwyr gwallt ac eraill yn eich ardal leol sydd hefyd yn rhedeg busnesau proffidiol a llwyddiannus.
Mae'r cyfrifoldeb o fod yn fos yn gallu ymddangos yn frawychus ar y cychwyn, ond does dim rhaid iddo godi gormod o fraw arnoch. Mae llawer o gymorth a chyngor ar gael i chi yng Nghymru.
Mae popeth am ddim, o grantiau i gyngor marchnata. Pwy a ŵyr beth allech chi ei gyflawni gyda'r cymorth cywir a thipyn bach o hunangred. Cysylltwch â Busnes Cymru i gael mwy o wybodaeth
1. Penderfynwch ar eich syniad busnes
Gall eich syniad busnes ddeillio o weld bwlch yn y farchnad neu ddyfeisio cynnyrch neu wasanaeth newydd sbon.
Os ydych yn cael anhawster, trafodwch eich syniadau ymysg ffrindiau neu deulu. Efallai fod gennych syniad gwych ond bod angen ychydig mwy o waith meddwl, ac efallai mai eu hawgrymiadau nhw fydd yn cwblhau’r darlun.
2. Gwnewch eich ymchwil i’r farchnad
Cyn sefydlu eich busnes eich hun, dylech wneud eich ymchwil i’r farchnad. Mae'n rhaid bod yn siŵr bod digon o bobl yn barod i dalu am eich cynnyrch neu wasanaeth i chi wneud elw.
3. Ysgrifennwch gynllun busnes
Defnyddiwch ganfyddiadau eich ymchwil busnes i ddatblygu eich cynllun busnes. Mae'n rhaid cael cynllun busnes i wneud cais am gyllid.
Edrychwch ar enghreifftiau o Gynlluniau Busnes am ddim yn BPlans. (dolen Saesneg yn unig)
4. Cyllido eich busnes
Darllenwch y cyngor a roddwyd gan sefydliadau cymorth busnes, gyda rhai ohonynt yn cael eu rhestru isod.
Manteision ac Anfanteision hunangyflogaeth
Dyma rai o fanteision ac anfanteision hunangyflogaeth
Manteision:
- Chi sy'n gweld ffrwyth eich llafur a'ch ymdrech o ddydd i ddydd
- Fe fyddwch yn annibynnol a bydd gennych fwy o reolaeth dros beth i'w wneud a phryd i’w wneud
- Gallwch ddewis gweithio’n llawn amser neu’n rhan-amser. Gallwch ddewis eich oriau gwaith, sy'n gallu arwain at well cydbwysedd rhwng bywyd a gwaith
- Os oes gennych syniad gwych, gallwch ei wireddu
Anfanteision:
- Chi sy'n gyfrifol am lwyddiant neu fethiant y fenter. Chi sy'n gyfrifol am y colledion yn ogystal â'r elw
- Mae'n annhebygol y cewch wyliau â thâl neu dâl salwch
- Fydd neb i'ch rheoli er mwyn eich cadw ar y trywydd iawn nac i’ch cefnogi. Efallai y byddwch yn gweithio ar eich pen eich hun am gyfnodau hir
- Efallai bydd gennych lai o amser i dreulio gyda'r teulu gan fod ymrwymiadau busnes yn golygu gweithio oriau hir
- Chi fydd yn gyfrifol am dalu eich treth eich hun, a heb gynllun pensiwn cwmni, chi fydd yn gyfrifol am eich cynllun pensiwn
Mwy o awgrymiadau i ddechrau arni
Agorwch gyfrif banc ar wahân i'ch busnes a chadwch gofnod o'ch incwm a'ch gwariant o'r dechrau
- Dechreuwch gyda busnes bach, i leihau'r risgiau a chostau
- Edrychwch yn barhaus am ffyrdd i wella pob agwedd ar eich busnes, yn arbennig drwy wrando ar eich cwsmeriaid. Cewch eich synnu pa mor onest yw pobl os gofynnwch iddyn nhw am awgrymiadau sut i wella'ch gwasanaeth
- Peidiwch â stopio gwneud ymchwil i’r farchnad, a gwirio a yw eich Pwynt Gwerthu Unigryw yn dal i fod yn unigryw? Eich Pwynt Gwerthu Unigryw sy'n eich rhoi chi a'ch busnes ar wahân i'ch cystadleuwyr. Yn syml, dyma pam mae eich cwsmeriaid yn prynu oddi wrthych chi yn hytrach na'r lleill
- Rhowch y gwasanaeth gorau posibl i gwsmeriaid. Rhaid cymryd cwynion cwsmeriaid o ddifrif - a chywiro camgymeriadau
- Peidiwch â bod ofn gofyn cwestiynau i bobl yn yr un maes busnes â chi
- Cysylltwch â ffrindiau ac aelodau'r teulu fydd yn gallu helpu gydag agweddau arbennig ar eich busnes, er enghraifft dylunio gwefan, dylunio graffeg, ffotograffiaeth a chysylltiadau'r wasg
- Peidiwch â bod ofn arbrofi gyda syniadau, neu siarad â phobl neu siopau newydd. Y gwaethaf a allai ddigwydd yw eu bod yn dweud na
Cymerwch amser i gynllunio
Gofynnwch y cwestiynau hyn i chi eich hun er mwyn eich helpu i benderfynu a yw hunangyflogaeth yn iawn i chi:
- Ydych chi'n gwybod yn union beth fyddwch chi’n ei wneud?
- A fydd eich sgiliau cryfaf yn cael eu defnyddio?
- A fydd y gwaith yn dod â digon o arian i mewn?
- Ydych chi'n gwybod lle yr hoffech fod ymhen pum mlynedd? A fydd hunangyflogaeth yn gwireddu hyn?
Os nad ydych yn siŵr ai hunangyflogaeth yw'r opsiwn gyrfa i chi, cysylltwch â Gyrfa Cymru i drefnu sgwrs gyda chynghorydd. Os ydych chi am gael gwybod rhagor am hunangyflogaeth, cysylltwch â Busnes Cymru.
Cael cymorth
Cysylltwch â Busnes Cymru am hyfforddiant busnes am ddim a chyngor ar ddechrau arni, gan gynnwys:
- Cael help i ysgrifennu cynllun busnes
- Gwybodaeth am bethau fel yswiriant busnes, treth ac yswiriant gwladol y bydd yn rhaid i chi eu talu
- Gwirio'ch sefyllfa gyfreithiol ar faterion yn ymwneud ag iechyd, cyflogaeth staff a hawliau eiddo deallusol
Mae Banc Datblygu Cymru a gefnogir gan Lywodraeth Cymru yn gallu cynnig cyllid i fusnesau newydd a'r rhai sy'n tyfu. Efallai y bydd yn gallu helpu hyd yn oed os na all benthycwyr eraill eich helpu.
Darllenwch fwy am Fanc Datblygu Cymru ar ei wefan.
Sefydliadau defnyddiol eraill
(Mae sawl un o'r dolenni yma yn Saesneg yn unig)
- Mae Syniadau Mawr Cymru yn helpu pobl ifanc dan 25 i gychwyn busnes eu hunain. Yma cewch awgrymiadau ac ysbrydoliaeth gan bobl sydd wedi cychwyn busnes yn barod
- Mae gan Creu Sbarc wybodaeth ddefnyddiol yn cynnwys astudiaethau achos, digwyddiadau a llawer mwy i ysbrydoli
- Mae gan Start Ups lawer o adnoddau fel blogiau, astudiaethau achos, fforymau a phodlediadau i ysbrydoli darpar entrepreneuriaid
- Mae'r Prince's Trust yn darparu grantiau yn ogystal â chymorth a chyngor i ddarpar entrepreneuriaid rhwng 18 a 30 oed
- Mae'r Disabled Entrepreneurs Network yn darparu cyfleoedd rhwydweithio a gwasanaethau gwybodaeth ar gyfer pobl anabl hunangyflogedig
- Menter ar gyfer pobl dros 50 oed sy'n dechrau eu busnes eu hun yw Prime Cymru
- Mae gan TechRound ganllawiau a syniadau cychwyn busnes, yn cynnwys rhedeg busnes o adref
- Mae gan wefan yr Helpwr Arian, gan y Gwasanaeth Arian a Phensiynau, gyngor ar ddechrau eich busnes eich hun, gan gynnwys treth ac yswiriant pan fyddwch chi’n hunangyflogedig
Efallai y byddech hefyd yn hoffi

Dysgwch am gymorth i'ch helpu i gael gwaith os ydych yn anabl neu os oes gennych gyflwr iechyd.