Mae gwahanol opsiynau ar gael i'ch plentyn i'w ystyried pan fyddent yn gadael yr ysgol.
Opsiynau sydd ar gael i'ch plentyn.
Gwaith
Os bydd pobl ifanc yn awyddus i ddechrau gweithio cyn gynted ag y byddant yn gadael yr ysgol, gallent wneud hynny mewn nifer o wahanol ffyrdd.
Cyflogaeth â chefnogaeth
Mae nifer o asiantaethau cyflogaeth â chefnogaeth ar hyd a lled Cymru. Maen nhw’n helpu pobl ifanc ag anghenion dysgu ychwanegol i ddod o hyd i waith a’i gadw. Gallent gynnig cymorth gyda cheisiadau, cefnogi person ifanc i ddysgu sut i deithio i’r gwaith a bydd rhai hefyd yn cynnig hyfforddwr gwaith. Mae’r hyfforddwr gwaith yn gweithio ochr yn ochr â pherson ifanc i’w helpu i ymgyfarwyddo â’r tasgau.
ELITE - De, Canolbarth a Gorllewin Cymru (dolen Saesneg yn unig)
Agoriad - Gogledd Cymru
Cyflogaeth agored
Gallai pobl ifanc wneud cais am swyddi gwag sy’n cael eu hysbysebu ar-lein, yn y wasg neu drwy sefydliadau fel y Ganolfan Byd Gwaith neu Gyrfa Cymru. Mae staff Gyrfa Cymru yn gallu darparu cymorth i bobl ifanc sy’n chwilio am waith. Gallai hyn gynnwys lle i chwilio am swyddi gwag, sut i gwblhau ffurflenni cais neu CV a chyngor a gwybodaeth am sgiliau cyfweliad.
Os oes gan eich plentyn anabledd, mae’n bosibl y gall wneud cais i’r cynllun Mynediad at Waith i gael cymorth neu offer.
Coleg
Mae llawer o bobl ifanc yn mynd i’r coleg ar ôl gadael yr ysgol. Mae colegau yn cynnig ystod a lefel eang o gyrsiau academaidd a galwedigaethol. Gall colegau ddarparu cymorth ychwanegol i fyfyrwyr ag anghenion dysgu ychwanegol, i’w helpu i gael y budd mwyaf o’u cwrs. Mae’r cymorth hwn yn seiliedig ar anghenion person ond gallai gynnwys cynorthwywyr personol, help gyda sgiliau sylfaenol megis Mathemateg a Chymraeg/Saesneg, cymorth mewn arholiadau, offer, cymerwr nodiadau, cyfathrebwyr neu ddarparu gwaith mewn Braille neu brint bras.
Mae colegau hefyd yn cynnig cyrsiau sydd wedi’u cynllunio ar gyfer myfyrwyr sydd angen cymorth i ddatblygu eu sgiliau a’u syniadau gyrfa. Mae’r cyrsiau hyn yn amrywio ond yn aml mae myfyrwyr yn cael eu haddysgu mewn dosbarthiadau bach ac mae’r rhaglenni astudio wedi’u teilwra i ddiwallu anghenion y person ifanc. Yn gyffredinol, mae’r cyrsiau hyn yn ceisio paratoi pobl ifanc ar gyfer bywyd fel oedolion drwy gynnig rhagflas galwedigaethol, cyfle i ennill cymwysterau, gwella sgiliau Mathemateg a Chymraeg/Saesneg a chyfathrebu. Mae rhai myfyrwyr yn dechrau gyda’r math hwn o gwrs ac yna maen nhw’n symud ymlaen i gwrs prif ffrwd.
Mae cyrsiau amser llawn a rhan-amser ar gael yn y coleg. Mae cyrsiau amser llawn colegau fel arfer yn 3-4 diwrnod yr wythnos.
Os na fydd colegau lleol yn gallu cyrraedd anghenion dysgu ychwanegol eich plentyn, gallai ystyried darpariaeth coleg arbenigol. Mae colegau arbenigol ar gael sy’n cynnig lleoliadau dydd a phreswyl ar hyd a lled Cymru a Lloegr.
Mae'r broses ar gyfer gwneud penderfyniadau am ariannu lleoliadau coleg arbenigol yn newid. O dan y Ddeddf Anghenion Dysgu Ychwanegol a’r Tribiwnlys Addysg newydd, yr awdurdod lleol fydd yn penderfynu a oes angen lleoliad coleg arbenigol ai peidio ar gyfer person ifanc. Mae’r Ddeddf yn cael ei rhoi ar waith dros nifer o flynyddoedd ac mae’n effeithio ar y broses ymgeisio am arian yn y ffordd ganlynol:
Blwyddyn academaidd | Gadawyr blwyddyn 11 | Gadawyr blwyddyn 12 | Gadawyr blwyddyn 13 | Gadawyr blwyddyn 14 |
---|---|---|---|---|
2022-23 | Penderfyniad a wneir gan yr awdurdod lleol | Penderfyniad a wneir gan Lywodraeth Cymru | Penderfyniad a wneir gan Lywodraeth Cymru | Penderfyniad a wneir gan Lywodraeth Cymru |
2023-24 | Penderfyniad a wneir gan yr awdurdod lleol | Penderfyniad a wneir gan yr awdurdod lleol | Penderfyniad a wneir gan Lywodraeth Cymru | Penderfyniad a wneir gan Lywodraeth Cymru |
2024-25 | Penderfyniad a wneir gan yr awdurdod lleol | Penderfyniad a wneir gan yr awdurdod lleol | Penderfyniad a wneir gan yr awdurdod lleol | Penderfyniad a wneir gan Lywodraeth Cymru |
2025-26 | Penderfyniad a wneir gan yr awdurdod lleol | Penderfyniad a wneir gan yr awdurdod lleol | Penderfyniad a wneir gan yr awdurdod lleol | Penderfyniad a wneir gan yr awdurdod lleol |
Pan fydd y penderfyniad yn cael ei wneud gan Lywodraeth Cymru yna bydd y Cynghorydd Gyrfa yn gwneud y cais am gyllid. Ceir gwybodaeth am y broses hon ar Sicrhau addysg ôl-16 i bobl ag anawsterau dysgu: canllawiau ar gyfer Gyrfa Cymru ar wefan Llywodraeth Cymru.
Pan fydd yr awdurdod lleol yn gwneud y penderfyniad, byddent yn gallu darparu’r broses y mae’n ei dilyn i wneud penderfyniad. Mae canllawiau Llywodraeth Cymru ar gyfer awdurdodau lleol i’w gweld ar Deddf Anghenion Dysgu Ychwanegol a'r Tribiwnlys Addysg (Cymru) 2018: canllawiau i awdurdodau lleol ar drefniadau dros dro ar gyllid ar gyfer lleoliadau arbenigol anghenion dysgu ychwanegol (ADY) ôl-16 ar wefan Llywodraeth Cymru.
Twf Swyddi Cymru+/Hyfforddiant
Os oes gan berson ifanc ddiddordeb mewn gweithio ond naill ai ddim yn barod i ddechrau cyflogaeth neu angen profiad gwaith, gall ymuno â rhaglen Twf Swyddi Cymru+. Mae hyn yn cynnig cyfle i bobl ifanc ennill sgiliau sy’n seiliedig ar waith a chymwysterau mewn canolfan hyfforddi neu gyda chyflogwr lleol. Gallant hefyd gael profiad gwaith gwerthfawr ac efallai hyd yn oed swydd â thâl mewn rhai achosion.
Mae tair lefel wahanol o hyfforddiant ar gael i bobl ifanc ar Twf Swyddi Cymru+:
- Ymgysylltu – mae’r rhaglen hon yn rhoi’r cyfle i bobl ifanc ddatblygu eu sgiliau, gweithio ar eu Mathemateg a’u Saesneg ac adeiladu eu hyder a’u cyfathrebu. Tra ar y lefel ymgysylltu gallant hefyd gael rhagflas galwedigaethol ac o bosib cael profiad o'r gweithle gyda chyflogwr
- Datblygu – os yw person ifanc yn barod am leoliad gwaith ac yn gwybod pa fath o waith yr hoffai ei wneud, gall ddechrau gweithio tuag at Gymhwyster Galwedigaethol Cenedlaethol (NVQ) ar Lefel 1
- Cyflogaeth - os yw person ifanc yn barod am waith, gall gael cymorth i wneud cais am leoliad swydd â thâl ar Twf Swyddi Cymru+
Gall pobl ifanc ag anghenion dysgu ychwanegol gael cymorth i'w galluogi i gwblhau eu hyfforddiant. Byddai’r anghenion hyn yn cael eu cytuno gyda’r Cynghorydd Gyrfa a fyddai wedyn yn rhannu’r wybodaeth hon gyda’r darparwr hyfforddiant.
Prentisiaethau
Mae prentisiaethau yn ffordd o gael profiad gwaith, cyflog ac ennill cymwysterau. Mae gwahanol lefelau o brentisiaethau ar gael, o Brentisiaeth Sylfaen lle bydd pobl yn gweithio tuag at gymhwyster lefel 2 i brentisiaethau lefel gradd.
Gwybod mwy am Brentisiaethau Cynhwysol: Cynllun Gweithredu ar Anabledd ar gyfer Prentisiaethau 2018-2021.
Chwilio am brentisiaethau ar Gwasanaeth Paru Prentisiaethau.
Gwaith Gwirfoddol
Os bydd person ifanc yn awyddus i weithio ond nad yw’n barod eto am waith â thâl, gallai wneud gwaith gwirfoddol. Mae hyn yn gallu ei helpu i ddatblygu sgiliau a hyder yn ogystal â darparu profiad gwaith defnyddiol. Mae gwirfoddolwyr yn cymryd rhan mewn prosiectau a gweithgareddau o bob math. Gall yr amser y bydd unigolyn yn gwirfoddoli amrywio o gyfranogiad unigol i ymrwymiad rheolaidd o amser bob wythnos.
Cewch wybod mwy am wirfoddoli ar Gwirfoddoli Cymru a Volunteering Matters (dolen Saesneg yn unig).
Darpariaeth Gwasanaethau Dydd
I rai pobl ifanc, mae’n bosibl mai gwasanaethau dydd fydd yr opsiwn mwyaf priodol. Adran gwasanaethau cymdeithasol awdurdodau lleol neu sefydliadau gwirfoddol sy’n darparu gwasanaethau dydd. Mae nifer o opsiynau ar gael, yn dibynnu ar beth sydd ar gael yn yr ardal leol, ond fel arfer gallai’r rhain gynnwys:
- Sgiliau byw o ddydd i ddydd
- Gweithgareddau hamdden
- Hyfforddiant galwedigaethol
- Prosiectau cymdeithasol a gwirfoddol
- Cysylltiadau â cholegau
- Profiad gwaith
Mae’r gwasanaethau cymdeithasol yn asesu anghenion person ifanc ac yn trafod yr opsiynau sydd ar gael. Os ydych yn awyddus i ymchwilio i’r opsiwn hwn, byddai angen i chi drafod hyn gyda’ch gweithiwr cymdeithasol neu gallwch gysylltu â’ch adran gwasanaethau cymdeithasol leol.
Efallai y byddech hefyd yn hoffi

Dewch i wybod am y pethau y dylech feddwl amdanynt er mwyn helpu eich plentyn i gynllunio tuag at y dyfodol.

Dewch i wybod mwy am gyfarfodydd cynllun trosglwyddo a sut y gallwch chi baratoi orau amdanynt.

Dewch i wybod am y gefnogaeth sydd ar gael gan Gyrfa Cymru i'ch helpu chi a'ch plentyn i gynllunio ar gyfer y dyfodol.

Dewch i wybod am y gwahanol asiantaethau sydd ar gael i gefnogi pobl ifanc sydd ag Anghenion Dysgu Ychwanegol (ADY) a'u teuluoedd.

Dewch i wybod am Deddf Anghenion Dysgu Ychwanegol a’r Tribiwnlys Addysg Cymru 2018.